ELAZIĞ’DA BAĞBOZUMU BAŞLADI, ÜRETİCİNİN YÜZÜ BU SEZON DA GÜLMEDİ

SERRA TAYLAN Elazığ’da Bağbozumu başladı. Ancak açıklanan taban fiyatları bu sezon da üreticinin yüzünü güldürmedi. Geçen yıl taban fiyat olarak açıklanan 27 liradan sonra girdi maliyetlerinin artmasıyla bu yılki beklentileri en az 40 lira olan üreticiler açıklanan 35 liralık taban fiyatından dolayı büyük bir hayal kırıklığı yaşıyorlar. Üreticilerin sorunları bununla da sınırlı kalmıyor. Üzümün toplanması ve teslim edilmesi süresi nedeni ile verilen bu fiyat sadece birkaç gün için geçerli. Üreticiler sorunlarının çözümünü bekliyorlar. ‘’Elazığ tescilli üzümleri ile bölgede üzüm üretiminde büyük bir paya sahip’’ Türkiye’de her yıl üretilen yaklaşık 3 milyon 600 bin ton üzümün, yaklaşık 80 bin tonunu üreten Elazığlı üreticiler bu yıl artan maliyetler nedeniyle ciddi sıkıntılarla karşı karşıya. Üzüm üretimi ile Doğu Anadolu bölgesinde önemli bir yere sahip olan Elazığ’da bu yılki bağ bozumu başladı. Öküzgözü, Boğazkere, Köhnü, Şilfoni ve Kırmızı Elazığ’a özgü olarak yetiştirilen ve coğrafi tescili olan  ürünler, şarap üretiminde de önemli bir yer tutuyor. Üzümler TMO üreticilerden üzüm almıyor. Elazığ’daki üreticiler de ürünlerini özel bir şirketin işletmesinde olan şarap fabrikasına veriyorlar. Ancak artan girdi maliyetlerine karşılık açıklanan taban fiyatlarından dolayı memnun değiller. Geçen yıla kıyasla maliyetlerin %70 oranında arttığını belirten üreticiler üzümleri özel sektöre satmak zorunda olduklarını ve günden güne alım fiyatının aşağı çekildiğini belirterek yetkililerden çözüm talebinde bulundular. Üretici Ali Çok:’’ Türkiye’de 450 milyon ton şaraplık üzüm var ama kurumsallaşamıyoruz. Söz sahibi olamıyoruz’’ Elazığlı üzüm üreticisi Ali Çok, üretim maliyetlerinin artışından dolayı tarım sektörünün genel olarak zorlandığını söyledi. Üzümün diğer ürünlere göre daha meşakkatli bir üretim safhasından geçtiğini ifade eden Çok, özellikle işçi maliyetleri ve mazot giderlerinin üreticiyi en çok zorlayan gider kalemlerinden biri olduğunu dile getirdi. Çok:’’ Üzümü firmalara vermek zorunda kalıyor üreticiler. Taban fiyatları onlar belirliyor. Bu yıl fiyatlar beklentimizin altında kaldı. Ancak zaten alımlar açıklanan fiyattan da yapılmıyor. Şimdi hasatımız başladı. Eğer ürünü şimdi verebilirsek 35 liradan verebiliriz. Ama önümüzdeki hafta bu fiyat belki de yarısına düşecek. Firmalar, ne kadar ucuza üzüm alabiliriz diye düşünüyor. Ancak biz üreticiler, bahardan bu yana büyük emek harcıyoruz. Türkiye’de 450 milyon ton şaraplık üzüm var ama kurumsallaşamıyoruz. Söz sahibi olamıyoruz, birlik olamıyoruz. "Bizler üreticinin sağlıklı bir şekilde üretim yapmasını, katma değer üretmesini istiyoruz. Üretici, enflasyon ve giderlerle tek başına mücadele edemiyor " dedi. Üretici Metin Çelik: ‘’Ürüne açıklanan fiyatlar zaten iyi değilken şimdi bir de satabilmenin derdine düştük’’ Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) taban fiyatı belirlememesi yüzünden üreticinin özel sektörün insafına bırakıldığını kaydeden üretici Metin Çelik, devletin üzümleri üreticiden alması gerektiğini söyledi. Açıklanan taban fiyatının tatmin edici olmadığını ifade eden Çelik:  ‘’2000 yılından beri üzüm üretiyorum. Onun dışında arpa, buğday ekiyorum. Bu yıl sadece üzümde değil tüm ürünlerde çiftçiler zarar etti. Ürüne açıklanan fiyatlar zaten iyi değilken şimdi bir de satabilmenin derdine düştük.Çünkü bu hafta belirlenen fiyat birkaç gün sonrası için geçerli olmayacak. Daha da aşağı çekilecek.Zaten işçi maliyetleri üreticinin belini bükmüş durumda. İşçilerin aldığı rakamlar yüksek değil, biz karşılamakta zorlanıyoruz. Mazot zamları herkesin malumu. Geçen yıl 27 lira idi. Şimdi 45 lira. Bunların dışında ilacı, gübresi gibi bir yığın giderimiz var. Hal böyle iken 35 liradan üzümü alacaklar. O da bu hafta satabilirsen. 2024 yılı bizler için, çiftçiler için en kötü yıl oldu. Yetkililerin yaşadığımız sıkıntılara makul çözümler üretmesini istiyoruz’’ dedi. Üretici İrfan Metin: “Üzüm işçiliği diğer meyvelere göre çok zor.’’ Elazığ’ın Sün Köyü’nde 5 dönümlük arazide üzüm üretimi yapan İrfan Metin ise, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin Elazığ’da üretimi yapılan üzüm çeşitleri için de taban fiyatlarını açıklaması gerektiğini ifade ederek üretimin desteklenmesini istedi. Bu yıl verimin biraz düşük olduğunu belirten Metin, “Üzüm işçiliği diğer meyvelere göre çok zor. Üzüm, çocuk gibi bakım gerektiriyor ve buna dikkat edilirse karşılığını veriyor. Ancak zaman zaman verim düşüşleri yaşanabiliyor. Sorun bununla sınırlı değil. Bazı yerler çok yağış aldı. Bazı üreticilerin ürünleri fazla sulandığı gerekçesi ile daha uygun fiyata alındı ya da üreticinin elinde kaldı. Bizler tarımsal üretimin tüm kalemlerinde devletin alım yapmasını istiyoruz. Üzüm gibi hassas bir ürün üreticinin elinde kalırsa o yılki bütün emekler ziyan olmuş demektir. Çünkü uzun süreli korunacak bir mal değildir üzüm. ‘’   Fabrika Tekel’deyken paramızı peşin alırdık.Şimdi en erken 3-5 ay bekliyoruz’’ Elazığ’da kamuya ait iken özelleşen şarap fabrikasına üzüm verdiklerin belirten İrfan Metin,Tekelin idaresinde iken sattıkları ürünün parasını peşin aldıklarını ancak özelleşmeden sonra paralarını peşin bile alamadıklarını belirtti. Girdi maliyetlerinin ağır yükü altında kalan üreticiye devletin destek vermesi gerektiğini ifade eden Metin sözlerini şöyle sürdürdü: ‘’Beklentimiz bu sene üzümün kilosunun 50 TL’de satın alınmasıydı. Fakat yine istediğimiz olmadı. Geçen yıl hasatta çalışan işçilerin yevmiyesi 600 TL civarındaydı. Bu yıl ise işçilerin yevmiyesi yaklaşık olarak 1000 TL. Mazot geçen yıl bahar aylarında 25 TL iken bu yıl 45 TL. Tarım ilaçlarının fiyatları da geçen yıla göre 2’ye katlandı. Çiftçi yine hayal kırıklığı yaşayacak. Öte yandan Tekel Fabrikası döneminde üzüm satan üreticiye parası hemen bağda ürünün kilosuna göre ödenirdi. Şimdi para en erken 3-5 ay sonra ödeniyor. Hiç parasını alamayanlar arkadaşlarımızda oluyor.Oysa bütün masrafların parasını ödemek için bu satışı bekleyen üreticilerimiz var.’’