Kırklar Sözü Tartışma Yarattı: Akademisyenin Paylaşımı Tepki Çekti

Kırklar Sözü Tartışma Yarattı: Akademisyenin Paylaşımı Tepki Çekti Munzur Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Yalçın Çakmak’ın sosyal medyada paylaştığı, “Kırklar Muhammed Peygambere şöyle seslendiler: Git peygamberliğini ümmetine yap. Aramızda peygambere yer yok.” şeklindeki ifadeleri  dikkat çekti. Çakmak'ın paylaşımında yer verdiği sözlerin aslında bir alıntı olduğu ve sözlerin kesilerek çarpıtıldığı iddia edildi. Sözün kaynağı ile ilgili araştırma yapıldığında birçok araştırmacıya göre bu ifadelerin Şeyh Safî Buyruğu’nda “hâdimlik” başlığı altında yer aldığı belirtiliyor. Çakmak'ın alıntı yaptığı kısım aslında HZ. Muhammed'in küçük düşürüldüğü ve kapıdan geri çevrilerek hor görüldüğü izlenimi verdiği gerekçesiyle tepki gördü. Eleştirmenler, anlatının tasavvufî bağlamını göz ardı ederek sadece “aramızda peygambere yer yok” sözünün öne çıkarılmasının, konuyu çarpıttığını ve metnin manevî derinliğini gölgelediğini savunuyor.

Tasavvufî Bir Anlatıya Dayanıyor

Çakmak’ın paylaşımında yer alan ifadelerin, bazı araştırmacılara göre Şeyh Safî Buyruğu adlı eserde “hâdimlik” (hizmetkârlık) başlığı altında geçen bir anlatıdan alıntılandığı belirtiliyor. Konuya ilişkin akademik çalışmalarda bu anlatının Hz. Muhammed’i küçümsemek amacı taşımadığı, aksine onun manevî makamına ulaşmasını simgeleyen sembolik bir sınama olduğu ifade ediliyor. Anlatıya göre;  "Hz. peygamber bir gün Suffe-i Safâ’nın kapısına gider, kapıyı çalar. İçeride sohbet etmekte olan Kırklar “kimsin” diye sorunca O da “Ben peygamberim, kapıyı açın içeri gireyim siz erenler ile dem dîdar göreyim” der. Kırklar “Bizim aramıza peygamber sığmaz, git peygamberliğini ümmetine yap” deyince Hz. Peygamber geri döner. Bunun üzerine Hak Taâlâ’dan “geri dön” diye bir nidâ gelir. Tekrar kapıya varır. Aynı durum tekrarlanır. Üçüncü defa kapıya gelince aynı soruya “Seyyid’ül kavm hâdim’ül fukarâ” (toplumun efendisi, fukaranın hizmetçisiyim) cevabını verince Kırklar, “hoş geldin” der ve Hz. Peygamber’in içeri girmesine izin verilir. (Kaynak: Doğan Kaplan, Yazılı Kaynaklara Göre Alevilik)" Amaç onun hizmet makamına erişmesini sağlamaktır. Bu anlatıya göre, Kırklar’ın sözleri Hz. Peygamber’i küçümsemek değil, onun “hâdimlik” yani hizmetkârlık erdemini vurgulayan sembolik bir sınamadır. Tasavvufî literatürde peygamberliğin özü “kulluk ve hizmet” ile açıklanır. Bu yüzden Kırklar’ın tavrı, Hz. Muhammed’i reddetmek değil, onun “hizmet makamına erişmesini” sağlamaktır.