HABER/ Serra Taylan
6 Şubat 2023 depremleri ile sarsılan, büyük maddi ve manevi kayıplar veren 11 ilde deprem yaraları sarılmaya devam ediyor. Depremlerde evleri yıkılan ya da ağır hasar alan vatandaşlara destek olmak amacı il devletin açıkladığı ”Yerinde Dönüşüm” uygulaması 30 Haziran 2025 tarihinde sona eriyor. Ancak maliklerin bir araya gelmesi, müteahhit firma ile anlaşma, prosedürlerin tamamlanması gibi durumlar nedeni ile hala bir çok depremzede vatandaş Yerinde Dönüşüm Uygulamasından faydalanmadı. Mağduriyetlerinin devam etmesini istemeyen vatandaşlar bu uygulamanın kaldırılmasını istiyorlar.
Elazığ’ın da aralarında bulunduğu 11 il 6 Şbat Depremlerinden sonra büyük yıkımlar yaşadı. sonrası şehirde 10 bin 694 ağır hasarlı binanın büyük bir kısmı yıkıldı. Devletin depremde evlerini kaybeden ve TOKİ’den ev sahibi olamayan vatandaşlara yönelik olarak ‘Yerinde Dönüşüm Kredi ve Hibe Desteği’ açıklaması sonrasında ise şehirde projeye başvuran yaklaşık 12 bin başvurudan 5171′ onaylanırken, 1712 dosya nın da kbaul edildiği belirtiliyor. Buna karşılık işlemlerin uzun sürmesi, uygun bir müteahhit firma ile anlaşma ve prsedürlerin tamamlanamaması gibi gerekçelerle bir çok vatandaş hala yerinde dönüşüm projesine başvuramadı.Mağdur olmamak için Yerinde Dönüşüm Hibe ve Kredi Destek paketinin uzatılmasını isteyen vatandaşlar yetkililerden bu konuda bir adım atılmasını istiyorlar.
ELMÜTDER Başkanı Ayaz: ” Sürenin uzatılması mağduriyetlerin giderilmesi açısından elzemdir”
Konuyla ilgili olarak 9. Köy’e konuşan Elazığ Müteahhitler Derneği Başkanı Miraç Ayaz yerinde dönüşümün belli bir süre ile sınırlı tutulmaması gerektiğini söyledi. Sadece deprem konutları değil, eskimiş, yorulmuş ve dönüşüme girmesi gereken bölgelerde de vatandaşları teşvik edici düzenlemelerin uygulanmaya konulması gerektiğini belirtti. Ayaz özellikle dargelirli vatandaşların bu konuda çok büyük mağduriyetler yaşayabileceklerini belirterek şunları söyledi: ” Elazığ 2020 ve 2023 depremleri ile ağır yaralar almış ve eski bina stoklarını yenilemede yol katetmiş bir il olmasna rağmen, bu gün şehir geneline baktığımızda hala yenilenmesi gereken adet binanın olduğunu görüyoruz. Yerinde Dönüşüm Kredi ve Hibe Destek paketine son başvuru tarihi 30 Hairan 2025 olarak belirtiliyor. Yerinde dönüşüm projeleri hem Elazığ’ın hem de bölgenin geleceği için büyük bir fırsat. Ancak önemli olan kısım sadece başvuru değil. Ruhsat alınmış olma şartı var. Ancak inşaat anlaşmasından ruhsat alımına kadar geçen süre sadece 3 ay sürüyor. Biz bu sürenin uzatılmasını talep ediyoruz. Elazığ çok büyük depremler yaşadı.TOKİ üzerine düşen çalışmaları yaptı.Ama vatandaşın kendi yarasını sarması için verilen süre uzatılmalı.12 bin başvuru varken büyük bir kısmı faydalanamadı. Başvuramayan bir o kadar vatandaşın da olduğunu varsayarsak mağduriyetin boyutları artacaktır. O nedenle devletin vatandaşlar için başlattığı bu güzel uygulamanın süresinin uzatılması yerinde olacaktır. ”
Müteahhit Akif Gülan:”Sözleşme aşamasına gelen bir çok proje ise noterlerde sırasının gelmesini beklemektedir.”
Elazığ’da bir müteahhitlik firmasının yetkilisi olarak faaliyet gösteren Akif Gülan da yerinde dönüşüm proje süresinin uzatılması gerektiğini söyledi. Bir çok mağdurun resmi prosedürleri sağlama konusunda zamanla yarıştığını ifade eden Gülan, sürecin işleyişindeki zaman kaybının ve uzlaşma sorunları nedeniyle projeden faydalanaadığını belirtti. Piyasa koşulları nedeni ile destek rakamlarının enflasyona oranla arttırılması beklentisinin de olduğunu ifade eden GÜlan konuya ilişkin açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
”Yerinde dönüşüm imkanlarıyla ağır hasarlı binalarını dönüştürmek isteyen vatandaşlarımız için verilen süre 30 Haziran 2025 tarihinde doluyor. Bu tarihe kadar Yapı Ruhsatı alınmadığı takdirde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca verilen 750 bin TL. hibe ve 750 bin TL. kredi hakkından faydalanılamayaca..Süreç nasıl olsa uzatılır düşüncesi ile bir çok vatandaşımız maalesef resmi süreçlere ya başlamamış yada başlamış ancak tamamlayamamıştır.Yine azımsanmayacak miktarda,müteahhit firmalarla mutabakat sağlanmış resmi işlemlere başlanmış fakat süre kısıtlamasına takılmış bir çok proje söz konusudur.Sözleşme aşamasına gelen bir çok proje ise noterlerde sırasının gelmesini beklemektedir.Bir çok noter hazırlanması zaman gerektiren bu sözleşmeleri hazırlamakta yoğunluk nedeniyle zorlanmaktadır.
”Yüksek maliyetler sebebiyle bu destekler olmadan bina dönüşümlerini gerçekleştirmesi mümkün değildir”
Enflasyonist ortamın da etkisi ile bina inşaat maliyetlerinin arttığına da dikkat çeken Gülan bu destekler olmadan bir çok vatandaşın evlerini tekrar yaptırma imkanına sahip olamadığını söyledi. Mevcut destek rakamlarının da enflasyon karşısında eridiğini belirten Gülan hiç değilse belli bir aşamaya kadar ilerletilmiş başvuruların tamamlanması için sürenin uzatılması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
”Tüm bu nedenlerin yanı sıra bir çok vatandaşımızın yüksek maliyetler sebebiyle bu destekler olmadan bina dönüşümlerini gerçekleştirmesi zaten mümkün değildir.İşin açıkçası her kesimde bu sürenin uzatılacağı ve destek miktarınında en az enflasyon oranında arttırılacağı beklentisi vardı.Bu beklenti karşılanmadığı takdirde zaten ağır aksak yürüyen kentsel dönüşümler iyiden iyiye yavaşlayacaktır.Deprem bölgelerinde TOKİ ciddi miktarda konut üreterek hak sahipliğinden faydalandırdığı da yadsınamaz bir gerçektir.Ancak bu haktan faydalanmayıp desteklerden faydalanmak isteyen bir çok vatandaşımız da bu durum nedeniyle mağduriyet yaşayacaklardır.Tüm bu olumsuzlukların yaşanmaması için en azından resmi olarak belirli bir aşamaya gelmiş projelerin hayata geçmesi için sürenin uzatılması elzemdir.Bakanlık yetkililerinin bu çağrılara kayıtsız kalmayağını umut ediyorum..”
”Noterlerde günlerce sıra bekliyoruz”
Elazığ’ın Sürsürü Mahallesi’nde 2023 depremlerinden sonra evleri ağır hasar alarak yıkılan Saniye Arpacı da yerinde dönüşüm projesinden faydalanmak istediğini ancak bazı prosedürleri yerine getirmekte zorlandıkları için henüz başvuru aşamasında olduklarını söyledi. Projeden faydalanmak için verilen süre sonuna kadar ruhsat alınması gerektiğini ancak bu işlemlerin uzun zaman alacağını belirten Arpacı sürenin uzatılmasını talep ederek şunları söyledi: ”2023 depreminde 64 sakini olan bir site olarak evlerimiz ağır hasar aldı. Aradan geçen süreçte evlerimizi yıktırdık.Bazılarımız hak sahipliği aldı. Bazılarımız da çeşitli nedenlerle haksahibi olamadı. Kimimiz kiraya çıktık, kimimiz de devletin verdiği TOKİ evlerine geçtik.Ancak yıkılan evlerimizi yeniden yaptırmak için bir türlü uzlaşamadık.En sonunda bir araya gelmeyi başardık.Ama bu sefer karar alma, imza toplama, tebligatlar müteahhit firma bulup anlaşma gibi bir çok prosedür ile uğraştık. Şimdi bir site olarak bu kararı aldık. Faydalanmamız için bu ayın sonuna kadar süre tanındı. Ancak belediyeden ruhsat alma, tapu ve kadarstro işlemeri çok uzun sürüyor. Noterlerde günlerce sıra bekliyoruz. Bu sürenin uzatılmasını istiyoruz”
”İşlemler için süreç uzadıkça maliyetler artıyor”
Turgut Uçar isimli vatandaş da Elazığ Akpınar Mahallesi’nde evi 2023 depreminde ağır hasar alan vatandaşlardan biri. 16 dairelik bir binada oturduklarını ve maliklerin bir kısmının TOKİ’den haksahipliği kazandığını bir kısmının ise hak sahibi olamadığını söylüyor. Daha önce bir müteahhitle yerinde dönüşüm için anlaştıklarını ifade eden Uçar, inşaat maliyetlerindeki artış nedeni ile devletin verdiği rakamların evlerini yaptırmaya yetmediğini belirtiyor. Uçar:” 750 bin kredi, 750 bin hibe başvurusunda bulunduk. Müteahhitle 1 milyon 800 bin için anlaştık.Ancak bazı komşularımızla mutabakata varamadığımız için süre uzadı.En nihayetinde aradan geçen zamanda müteahhit firma inşaat maliyet artışlarını gerekçe göstererek vaz geçti.Yeni bir firma bulduk.Şimdi 2 milyon 250 bin lira talep ediyorlar. Devletimiz sağolsun bir destek verdi.Ama yetmiyor. Çünkü işlemler uzadıkça, istenen rakamlar artıyor. Şimdi noter aşamasındayız. Bu ayın sonuna yetişir inşallah. En azından işlemlere başlayan vatandaşlar için bu sürenin uzatılmasını talep ediyoruz” dedi.
News
