Son dönemlerde dünya üzerinde yaşanan ekonomik sıkıntılar birçok sektörü sekteye uğratırken otomotiv sektörünü de büyük oranda etkiledi. Gerek Rusya-Ukrayna savaşı, gerekse pandemi süreci, yeni araç üretiminde düşüşe neden olurken, araç fiyatlarında artışa neden oldu.
Araç fiyatlarındaki artış ve yaşanan ekonomik sıkıntılar ile vatandaşlar için sıfır araç almak nerdeyse hayal oldu. Gelir düzeyinin düşük olması ve araç fiyatlarının yüksek olması ile birlikte vatandaşlar 2. el araç alımına yönelmiş durumda.
BÖYLE PANSUMAN TEDBİRLERLE FİYAT DÜŞÜREMEZSİNİZ
Oto alım satımında işin ehli olmayan insanların merdiven altı satışlarla vatandaşa daha yüksek fiyatlardan araç sattığını belirten Elazığ Oto Galericiler Sitesi Başkanı Ercan Yılmaz, “biz bir fiyat veriyoruz vatandaşa vatandaş daha sonra işletmesi olmayan ama bu işi yapan merdiven altı dediğimiz insanlar bunlar bizim verdiğimiz fiyatın üstüne fiyat veriyorlar bu sefer ne oluyor fiyat kendiliğinden tırmanıyor. ” ifadelerine yer verdi. Başkan Yılmaz açıklamalarının devamında;
“Bu mesleği yapan insanlara bırakılmış olsa fiyatlar anlamında düşünseniz fiyatlarda çok kabarmayacak belki ama merdiven altı bu işi yapan insanlar bizi fiyat konusunda maalesef bizi bir şekilde vuruyorlar, bizi derken müşteriyi vuruyorlar biz bir fiyat veriyoruz vatandaşa vatandaş daha sonra işletmesi olmayan ama bu işi yapan merdiven altı dediğimiz insanlar bunlar bizim verdiğimiz fiyatın üstüne fiyat veriyorlar bu sefer ne oluyor fiyat kendiliğinden tırmanıyor. Bunun dışında pandemi ile beraber çip olayı var birde. Çip üreten firmaların yeterince üretim yapmaması fiyatları tırmandırdı, tırmanış bununla başlamış oldu petrol fiyatlarıyla beraber lojistik artmaya başladı onlarda yansıdı bunun üzerine. Şimdi düşünün Çin’de imal ediliyor genelde araçların çoğu ordan buraya gelirken benzin fiyatı mazot fiyatı arttığı için lojistiğe buda ister istemez araba fiyatlarına yansıyor. Bunun yanında Ukrayna savaş olayı da bunu tetikledi haberiniz vardır Ukrayna’da bu araç kabloları imal eden bir fabrikayı vurdular geçen dolayısıyla şu anda yeterli derecede kablo imalatı da yok. Şimdi ekonomi bir komplike ekonomide 1-2 taşı çıkartırsanız kubbeyi yıkarsınız, ha kubbe yıkılmadı ama yıkılma noktasındayız bu anda. Bunlara çok acil tedbirlerin alınması lazım otomotivde eğer fiyatların geri gelmesi isteniyorsa ha böyle pansuman tedbirlerle fiyat düşüremezsiniz.” dedi.
DÖVİZDEKİ ARTIŞ DOĞRUDAN ARAÇ FİYATLARINA YANSIYOR
Şimdi ülkemizde ki durum biraz daha farklı biliyorsunuz dolar Euro bizde artış gösterdi. bugün mesela Almanya’da 30 bin Euroya satılan bir araç düşünün 30 bin çarpı 2 bin deseniz bizde 60 bine gelir 2 katı yani 1 araba yerine 2 araba alabiliyorsunuz. Orda araba 300 milyar diyelim bizim burda o arabanın satış bedeli 600 milyar 700 milyar oluyor. Vergiler vs. koyduğumuz zaman 750 milyarı buluyor bir araba yerine 2 buçuk araba almış oluyorsunuz. Buda dövizdeki artışın araç sektörüne yansıması oluyor. Bu fiyatlar balon fiyat bu fiyatlar daha sonradan sönecek diyenler var ben buna çok inanmıyorum. Çünkü balon olması için bir işin şişirilmiş olması lazım ama şişirilmiş hiçbir şeyden bahsetmedim fark ettiyseniz her şey reel çok gerçek şeyler bunu herkes de biliyor.
Bu son 15 – 20 gün içerisinde fiyatlarda bir duraksama oldu mu evet oldu. Yani Kurban Bayramı öncesi 15 günlük zaman zarfında duraksama oldu sebebi de şu dövizin tekrar geri geleceği anlamında spekülatif bazı haberler yayılmaya başladı bunlar gerek bizim ekonomi Bakanlığı gerek çevresinin eksik izahları açıklamaları diyelim insanları beklentiye koydu. Ticaretin en kötü yanı insanları beklentiye bırakırsanız, beklenti çok kötüdür yapacağı yerde yıkar bazen bizimde bir yıkım yaşamamızın sebebi ticari hareketlerin zirve yapacağı bir dönem içerisindeyiz ay itibariyle fakat maalesef durağan bir gidişat var. Sebebi de döviz geri geleceği olayı kimse ticari anlamda bir emtia almamaya başladı. İşte hükümet ne yapıyor ÖTV indirimlerinden bahsediyor, arabalar için ÖTV indirimi söz konusu olacak bunlar güzel şeyler belki 2. el araçlara ve sıfır araçlara ÖTV indirimi uygulanır vs. bunlar fiyatı geri getirir ben fiyatın geri geleceğine inanmıyorum. Şöyle inanmıyorum yeterli araç üretimi yapılmadıktan sonra siz ÖTV indirimi yapsanız ne olacak ki araç üretilmiyor. 100 tane araç istemiş diyelim Elazığ’da bir bayi gelen araç sayısı 20 80 tane bir sonraki aya kalmış olacak. Yeterli sayıda araç üretimi olsa bir anlam kazanacağına inanıyorum ama şuan inanmıyorum.
GALERİCİ MUHARREM SARIKAYA: OTOMOTİVDE PİYASAYI BELİRLEYEN ALTINLA DOLAR
Elazığ’da galericilik yapan Muharrem Sarıkaya da sıfır araç olmaması ve sanayide sıfır araç parçaların çok pahalı olması nedeniyle 2. El araca bir yönelim olduğunu söyledi. Sarıkaya sıfır araçların fiyatlarının yüksekliği ve vergi oranlarındaki farkların da 2. El araçları cazip hale getirdiğini ifade ederek şunları söyledi:
‘’Sıfır arabalar çok yüksek olduğundan dolayı, vergileri pahalığından dolayı ikinci ele yöneldiler. Bir de sanayi parça yönünden pahalı olduğundan dolayı İkinci el arabalara daha çok talep var. Bayrama kadar piyasa çok iyiydi. Bayramdan sonra biraz düşüş oldu. Altın, dolar bir çıkıp, bir iniyor. Bu da millet altına yöneliyor. Altından sonra arabaya dönüyor. Piyasa bundan dolayı allak bullak. Piyasayı dengeleyen altında dolar olmuş.
SEKTÖRDE DENETİMSİZLİK ÇOK FAZLA, ÖNÜNE GELEN GALERİCİLİK YAPIYOR
Şu anda sektörde denetimsizlik çok fazla, önüne gelen galericilik yapıyor, araba alıp satıyor. Galericilik bir noktada kendi sektörünün bitirdi. Bu da denetim olmadığı için. Herkes fiyatları kendi belirliyor. Arabayla dışarıdaki arabayı kıyasladığınız zaman, galerideki fiyat daha düşüktür. Dışarıdaki fiyat daha yüksektir. Durum bundan ibaret. Otomotiv sektöründe paran varsa otomobil al haline getirdi. Eskiden insanlar daha çok altın ve dolara yönelmişti, şu anda araba alıp, altından dolardan daha fazla değerleniyor. Bundan dolayı da piyasa günden güne yükseliyor. Yatırım amaçlı alıyorlar, alıp binmek için değil. Adam kapısının önüne koyup bekliyor, 3- 5 ay ondan sonra fiyatlar yükselince tutup satıyor. Bu da hem galericiyi etkiliyor, hem vatandaşı etkiliyor. O nedenle sıkıntılı bir durumdayız.” dedi.
SANAYİDE İŞ YAPACAK USTA YOK
Piyasa durgun vaziyette sanayiye gidiyorsun bir parça alıyorsun, sanayiye eski arabalarını götürüyorsun bir parça alıyorsun. Parçayı 50 liraya alıyorsun 100 lira veriyorsun ki usta taksın. Ama usta söktüğü parçayı kendisi bile satamıyor. Usta bile kalmamış. O yüzden kendi arabalarımızı bile biz burada kendimizi onarmaya çalışıyoruz. Sanayiye gittiğimiz zaman, sanayiden arabayı çıkartamıyoruz. Çıkaramadığımız zaman da bu da bize külfetli oluyor. Sanayide usta kalmamış. Piyasada usta bulana ne mutlu. Sanayide mutlaka dükkan vardır, dükkansızlıktan millet şikayetçi ama iş yapmaya gittiğin zaman iş yapacak usta yok, Bu da tamamen sektörü etkiliyor. Araba piyasası iyi ama sanayiye düşen araba olduğu zaman kimseye yanaşmak istemiyor, almak da istemiyor. Herkes diyor gideyim sıfır alayım,sıfır araba da yok. Olmayınca modelli arabalar kendi başına uçtular. 200 liralık 300 liralık araba şu anda 700 bin lira olmuş. O nedenle sıkıntı çok. Araba sektöründeki sıkıntı hiçbir yerde yok. Sanayisi ile olsun ustasıyla olsun. Berberidir bakkalıdır, hepsi şu an araba. arabayla 5 liraya aldı araba 3 gün sonra satıyor 10 liraya araba yok çünkü.
