Gelen zamlarla birlikte et fiyatlarının ortalama 400 TL yi bulmasıyla, temel tüketim maddelerinden olan ete dar gelirli vatandaşların ulaşması oldukça zorlaştı. Üreticiler yağışlı bir sezon geçirilmesi dolayısı ile yem fiyatlarının sabit kalacağını bunun da besiciler için olumlu olmasına rağmen vatandaşın alım gücünün olmamasından dolayı dar gelirlilerin et tüketme konusunda sıkıntılar yaşayacağını belirtiyorlar.

Kurban bayramı yaklaşıyor. Elazığ’da kurban pazarında görüştüğümüz besiciler bu yıl kurbana olan talebin de geçen yıllara göre az olduğunu dile getiriyorlar. Konuyla ilgili olarak besiciler alın gücünün düşmesine dikkat çekerek:” bu güne kadar yeterli destek verilmeyen üreticilerin hayvanlarını sattıktan sonra tekrar üreticiliğe devam etmediklerini dile getirdiler.

”BESİCİ HALİS KANTARCI: ETİN KİLOSU 400 LİRA, ASGARİ ÜCRET 8 BİN 500.VATANDAŞ EVİNE NASIL ET ALACAK”

Elazığ’da besicilik ve ticaret yapan Halis Kantarcı, kurbana olan talebin bu yıl azaldığını ifade ederek bunun sebebinin vatandaşın alım gücünün düşmesi olduğunu belirtti. Geçen yıllarda bayramdan 1 ay öncesinde başlayan satışların bu yıl yok denecek kadar az olduğunu da dile getiren Kantarcı, zor koşullar nedeni ile besicilerin de artık işi bıraktığını dile getirerek şunları söyledi:

”Kurban satışları az et talebi insanlarda var ama Alım gücü yok Alım gücü etin kilosu burada biz 230 liraya satıyoruz Kasap veriyor 400-450 liraya. Bir asgari ücretli 8,5 liraya çalışıyor. Bu adam nasıl evine et alacak? Alım gücü yok. Alım gücü düştüğü için kurban da düşüyor. Kimse kurban kesmiyor. Geçen sene 100 kişi kesiyorduysa bu sene düşmüş 50 kişiye satış var.  Arkadaşlarımız söylüyorlar geçen sene 100 tane satmışım, şimdi diyor 50 tane 30 tane satmışım. Bu sene gelmiş diyor 5 tane satmışım. Üretici satışlar üreticiyi kurtarıyor. Şöyle kurtarıyor hayvanları. Geçen sene  biz ucuz almışız. Ama sattığımız malın yine aynı sayıda yerine koyamıyoruz. Rakam büyüktür, kurtarıyor gibi görünse de , yalnız aldığımız hayvan geçen sene 10 tane ise bu sene yine 10 tane alırız. Kalan parayla da onu besleriz. Hayvanımız artmamıştır. Alım gücü orayı da etkiliyor. Geçen sene 100 milyara  30 tane hayvan  alıyorsak, şimdi 10 tane alıyorsun. Rakam büyümüştür, Ama hayvan sayısı düşmüştür. Alım gücü düşmüştür.

”BESİCİLER HAYVANCILIKTAN KAÇIYOR.”

Türkiye et konusunda çok sıkıntılı zaten. Çünkü millet hayvancılıktan kaçıyor. Zarar ede ede kaçmışlar. Şu anda bu sene kar ediyorsa bile bu sene kimsenin elinde mal yok. Biz bütün ineklerimizi kestik, damızlık inekleri, süt veren inekleri kestik. Süt ineği kesildiği zaman üretim bitiyor. Otomatikman dışarıdan hayvanlara talep arttı.  İçeride hayvan kalmadı, eskiden her köye gidiyorduk 100 tane 150 tane hayvan vardı. Şimdi gidiyorsun insanlarda hayvan yok. Eti sütü yumurtayı köy minibüsü köye şehirden getiriyor. Durum böyle olmuştur, sayı azalmıştır.

”BESİCİ ÖNÜNÜ GÖREMİYOR”

Üreticinin ayakta kalması için hayvancılığa destek verecek .Devlet zarar ettirmeyecekler besicileri. Besici önünü görecek. Mesela biz bu senede nasıl atıyoruz adam geliyor dananın teki 50 lira. 35 liradan aşağı dana yok en düşük dana 35 lira 40 lira 50 lira 60 bin  liraya kadar dana var. Veriyor parasını danaya, ama seneye bu dana ne olur? Ne kazanır? Enflasyon ne durumda olur? Bu hesapların içinde yatırımcı bunun altında kalıyor bu hesaplamayı öngöremiyor. Onun için ön görmediği şeyi yapmaktan vazgeçiyor. Dövize yöneliyor şuraya yöneliyor buraya yöneliyor. Niye gitsin hayvan beslesin ki? Sıkıntılı bir durum var. Özellikle hayvancılıkta destek verecekler, alım garantisi yapacaklar. Etin fiyatı, sütün fiyatı belli olacak. Esnafı, üretici, ezdirmeyecek enflasyona. Küçük çiftçi zaten bitmiş. Büyükler küçükleri yutmuş.

”BİR EMEKLİ 7 BİN 500 LİRA MAAŞ ALIYOR, BU PARAYA KAÇ KİLO ET ALABİLİR”

Ben Elazığ’da ticaret yapıyorum burada hayvancılık yapan insanlar bizden hayvan alıyorlar Biz biz birbirimizin dertlerinden iyi anlıyoruz. Bir emekli şu anda 7 bin 500 lira maaş alıyor .7 bin 500 liraya kaç kilo et alır ?Ben etin kilosunu alıyorum 300 liraya 320 liraya Kasaptan alıyorum. Ben geçen sene çebiç etini en kralını 90 liradan alıyordum. Neredeyse.3 katı olmuş zam üstüne gelmiş.

”6 KİŞİLİK BİR AİLEYİZ, GÜNLÜK BİN LİRA GİDERİMİZ VAR”

Benim maaşım 5 liradan 7,5 liraya çıkmış %50. hesap ortada maaşında %200 zam olsaydı, ben derdim ki:’ vallahi alırım gücüm düşmedi’. Ama benim maaşımın alım gücü azalmıştır. Ben bu hükümete muhalif olayım diye konuşmuyorum. Objektif, piyasanın değerlerini hesaplayarak bunları söylüyorum. Yoksa benim için o da gelse, o da gelse aynı. Ben sıradan bir vatandaşım ben yine ailemin geçimiyle baş başa kalırım kiramla baş başa kalırım. Ben kendimden sorumluyum. Ama bu sorumluluğumu yerine getirdiğim zaman bakıyorum ki; 6 kişiyiz. 6 kişinin hesabı 30 bin lira her gün bin lira paramız gidiyor, hesaplasınlar. Dershane parası. Öğrenciye harçlı8k, gıda, kira. Onları saysanız bin lira. Kiralar Elazığ’da günlük 300 lira olmuş. Aylık 10 bin lira kira giderin var. Düşük fiyatlı bir evde otursan, en hafif sarsıntıda başına yıkılır. Bu ortadayken hala kalkıp şöyle ,böyle demenin anlamı yok. Memleketin gerçekleri var. Bu gerçeklerle yüzleşmemiz lazım. Birilerinin hoşuna gitsin diye konuşmanın anlamı yok.”

BESİCİ ARİF KANTARCI: ”İTHAL ET BİZİM ÜRETİCİLERİMİZİ OLUMSUZ ETKİLİYOR”

Besici Arif  Kantarcı da besiciler için en önemli sorunun ithal et olduğunu ifade ederek, iç piyasada hayvan sayısının azalmasında da dişi hayvanların kesiminin artmasından kaynaklandığını dile getirdi. Kantarcı:

”İthal et geldiği zaman bizim üreticimizi de etkiliyor. Üreticimizin masrafı çoktur. Zaten et maliyeti yüksek olduğu için adamlar kar edemezler. Dışarıdan et gelirse buranın fiyatı da öyle sabit kalır, zarar ederler. Onun için üretici ayakta duramıyor. Bir üretici olarak yaşadığımız en büyük sıkıntı. Bu sene kurban sürecinde millet çok şikayetçi. Satışlar azalmış, malı satamıyorlar. Fiyatlar yükselmiş. Geçen sene bir tosunda 10 liraya 15 liraya aldığı hisseyi, bu sene 40 liraya alıyor. Onun için alım gücü azalmış. Herkes şikayetçi. Bölgede hayvan üretimi yeterli değil. Çok eksik eskiye göre. Onda biri bile değil. Biz burada alışveriş yapıyoruz. Eskiden bir arkadaş getirdi bir tosunu yukarıda keserdi, bizden 3 tane dana götürürdü. Şimdi öyle değil. Bir tosun keser gelir bir dana alır, fazlasına da onu beslemek için yem alır. Yani kazancı yok. Yem fiyatları arttı. Üretici kar etmediği için malı bıraktı. Zarar edince besicilikten vazgeçti. Sebep budur. Ondan sonra dişi malın kesimine  yasaklama koymadılar. Ben  25-30 senedir buradayım. Her sene 12. ayın girişinde dişi malı yasak ediyorlardı, kesmiyorlardı. Şimdi senenin 12 ayı boyunca  dişi mal kesiliyor. Onun için üretim azaldı. İnek olmayınca dana olmuyor, süt olmuyor, yoğurt olmuyor, peynir olmuyor. Bu işler birbiriyle bağlantılı.”

NERETTİN AKTAŞ: ”KÜÇÜK ÇİFTÇİLERİN DESTEKLENMESİ LAZIM”

Özellikle küçük çiftçilerin desteklenmesi lazım. Büyük işletmeler zaten almış yürümüş, , kimseye faydası yok. Ben ova köylerindeyim. Bakıyorum evlerde bir ya da iki hayvan besleniyor. Geçen yıl sütün litresi 1.5 liraydı. Şimdi olmuş 10 lira. Vatandaş  şehre çok taşındı, büyük bir göç oldu. Özellikle ova köyleri için söylüyorum. Devletin özellikle dışardan ithal et getirmemesi lazım. Vatandaş da sevmiyor, yemiyor bu eti. Buradaki çiftçiyi desteklerlerse Kİ destekliyorlar da zaten. Arpa buğday. bol bu sene.  Geçen yıla alım görev alım gücü düşmüş ama ne derece olur bilmiyoruz. Kurban satışlarım henüz başlamadı Önümüzdeki süreçte bir et krizi yaşanmaz vatandaşın hayvanı var elinde bazen fiyat yükselsin diye bazen etini kestirme hayvanını kestirmeye vatandaşımız var şu anda biz Türkiye’de bir et krizi yok şu anda.

BESİCİ HAKAN ERSÖZ: ”DENETİM VER CEZAİ İŞLEM EKSİKLİĞİ VAR”

Besici Hakan Ersöz de, kesim fiyatı ile kasaplardaki satış fiyatı arasında bir uçurum olduğunu ifade etti. Sığırı burada kilosunu 220 liraya kesiyorlar, ama kasaplar veriyor 350-400 liraya. Serbest bir piyasa var. Arada çok fark var. 220 liraya kestikleri zaman 250 liraya mal etseler, hadi 300 olsun. Ama 300 den de vermiyorlar. Daha pahalı veriyorlar. Bu nedenle kimse fazla et yiyemiyor. Bu durumun düzelmesi için önlem alınacak ama tabi bu kurban bayramına yetişmez. İleriki  zamanlara kalmış bir şey. Şimdi bir danayı alıyorlar, evvelden aldığımız 4-5 bin liralık dana şimdi 35-40 hatta 50 bin lira. Alamıyorlar. Bu sene yapış da çok. Saman da ot da çok.  Ama davarda rayicinde çok artış var. Şimdi geçen yıl 30-40 bin lira kazanan adam bu yıl 100 bin lira kazanıyor. Aşağı kazanmıyor. Geçen yıl adamın 30-40 bin liraya sattığı hayvanı şu anda 100-120 bin civarı. Yani sattığının yerine alamıyor. Karı var. Evvelden almışlar, ahırlara besi çiftliklerine koymuşlar. Kısacası olan vatandaşa oluyor. Çünkü eti 220 liradan-230 liradan kesiyorlar. Dükkana gidene kadar 250 liraya mal oluyor. Ama vatandaşa 350-400 liraya mal oluyor. Farz edin ki  ben 10 bin lira maaş alıyorum. Ben nasıl kurban kesecek, et alacağım. Alamıyorum. Vatandaş diyor ki devlet yapıyor. Bunlar devletin elinde değil. Denetlemeyle de olmuyor. Devlet bir rayiç bedel koyacak Kasap dükkanına diyecek ki: bu malı 300 liradan sat. Ya da diyecek ki bu danayı getiriyorsun. Bu dananın fiyatı belli olacak. Türkiye’deki bütün hayvan pazarlarında oturup geniş çaplı bir platform kuracaklar. Toplantı yapacaklar.’ Danalar bu kadar satılacak, kasap eti 200 liradan kesip 300 liradan satacak” diyecek. Standart fiyat uygulayacak. Mesela 2 bin liraya davar lan var. Vatandaş anlamıyor tabi geliyor 5 bin- 10 bine davar alan var. Bu gün kimi görüyorsak diyor ki bu sene kurban kesemeyeceğiz. Ufak davar 10 bin. Yani iki bin liraya da alsa 5-6 bin liraya satıyor. Devletin bunda suçu yok. Devletin denetim ve cezai işlem eksikliği var.”