SERRA TAYLAN
Deprem gerçeğini tüm korkunç yüzüyle yaşadığımız ülkemizde, travma sonrası stres bozukluğu yaşayan insan sayısında büyük bir artış olduğu kaydedildi. Psikiyatri uzmanı Dr. Ömer Deniz yaşanan depremlerden sonra bir çok insanın profesyonel destek alarak normale dönmeye çalıştığını kaydetti.
”Yaşanan depremler insanların çoğunda stres sonrası travmaya yol açtı”
İnsanların bu konuda bilinç düzeyinin arttığına da dikkat çeken Uzman Psikiyatr Ömer Deniz özellikle yaşanan travmanın uzun süre kişide panik ve mutsuzluk duygusu devam ettiğinde kronik bir hal alacağını belirterek böyle durumlarda uzmanlara başvurulması gerektiğini söyledi. Ömer Deniz durumun Elazığ ve çevre illerde daha fazla görüldüğünü belirterek şunları söyledi:
”Deprem deyince bazı iller özellikle insanların aklına geliyor. Elazığ gibi, Erzincan gibi, Malatya, Maraş gibi. Son yıllarda bu bölgelerde büyük depremler yaşandı. Elazığ depreminde biz Türkiye Psikiyatri Derneği Malatya Şubesi olarak önemli çalışmalar yapmıştık. Elazığ’daki ütün psikologlar, psikiyatrlar Elazığ’daki bir mekanda bir araya gelip Türkiye Psikiyatri Derneği’nin öncülüğünde eğitim seminerleri düzenlemiştik deprem konusunda. Deprem özel bir konu. Sürekli son yıllarda çok uğraştığımız bir konu ama psikiyatride deprem olmadığı zamanda işlenen bir konu değil. Ama son yıllarda yaşanan depremler insanlarımızı çok olumsuz etkiledi. Özellikle deprem konusu ve depremle ilgili travmalar akut dönemden ziyade aylar sonra insanları olumsuz etkiliyor. Depresif bozukluklar, anksiyete bozuklukları, uyku bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu dediğimiz bozukluklar en sık rastlanan deprem sonrası psikiyatrik rahatsızlıklar olarak ortaya çıkıyor. Mesela travma sonrası stres bozukluğunu hep Amerikalıların Vietnam sendromu olarak anlatırlar. Vietnam’da askerlik yapan Amerikalılar yıllar sonra ülkelerine dönüyor ama o dönemde yaşadıkları travmayı sanki o an yaşıyorlarmış gibi tekrar tekrar yaşadıkları görülmüş. Dolayısı ile post travmatik stres bozukluğu deprem sonrası en sık gördüğümüz bozukluklardan bir tanesi.
”Deprem sonrası travmalar insan yaşam kalitesini düşürmektedir”
Deprem sonrası yaşanan travmaların artığını ve buna karşın insanların da bilinçlendiğini ifade eden Ömer Deniz, bu travmaların giderilmesi konusunda yapılan tedavilerden olumlu sonuçlar aldıklarını belirterek sözlerine şöyle devam etti:
”Hala bize her gün polikliniklerimize, hastanelerimize başvuran hastalar arasında deprem korkusu yaşayan çok sayıda hastamız var. Bunlar en ufak bir artçı depremde bile eskiden yaşadıkları o travma akıllarına geldiği için ani bir irkilme, korkma, uyuyamama, her an tetikte olma hali, mutsuzluk, kaygı, sürekli bir deprem olacak şeklinde kaygı yaşıyorlar. Ve bu nedenle psikiyatri uzmanlarına başvuruyorlar. Bizler de elimizden geldiği kadar destek olmaya çalışıyoruz. İnsanlar son yıllarda bilinçlendiler artık. Psikiyatri uzmanlarından ne zaman destek alacaklarını, hangi durumlarda destek alacaklarını daha iyi öğrendiler. Tedavilerde de olumlu sonuçlar alıyoruz. Gerek ilaç tedavisinde, gerekse psikoterapi desteklerinden deprem sonrası sıkıntı yaşayan bireylere ciddi anlamda destek veriyoruz. Ve onların yaşam kalitelerini önemli oranda arttırıyoruz.”
”Deprem kaygısı tedavi edilmezse uzun yıllar kalıcı stres bozukluğuna yol açabilir”
Yaşanan kaygı durumunun uzun sürmesinin tedavi için en önemli kriter olduğun dile getiren Ömer Deniz, deprem korkusunun öğrenilmiş bir davranış olduğunu söyleyerek bir çok insanın bunu doğal süreçte atlatabileceğini belirtti. Deniz, bazı kaygıların bir noktadan sonra patolojik hale geldiğini belirterek insanların bu durumda mutlaka bir uzman desteğine başvurmaları gerektiğini vurguladı.Deniz konuya dair açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
”Herkes depremden aynı şekilde korkmuyor. Deprem sonrası hemen evine dönenler olduğu gibi bir iki gün dönemeyenler oluyor. Bazen de bana gelen vakalarda olduğu gibi bir-iki ay evine giremeyenler oluyor. Korkulara karşı, gerek deprem, gerekse bir takın doğal afetlere karşı insanların tepkisi değişkenlik gösterebiliyor. Buradaki kriterimiz şu: Eğer deprem korkusu kişinin yaşam kalitesini bozuyorsa, tek başına evde kalmasına mani oluyorsa, sürekli endişe ve mutsuz halde bırakıyorsa mutlaka bir destek almaları gerekiyor. Çünkü böyle bir durumda kendi başlarına üstesinden gelmeleri kolay olmuyor. Ama bir çok kişi doğal süreçte atlatıyor. Beynimiz o kadar ilginç bir organ ki en büyük zorlukları bir süre sonra üstesinden geliyor. Yakınımızı kaybediyoruz. Ama bir süre sonra kendimiz bu acıyı tolore edebiliyoruz. Ama bazı insanlar var ki patalojik yasta oluyorlar. Aylar geçmesine rağmen o sıkıntının üstesinden gelemiyor, kaybından sonra normal yaşama dönemiyor. Deprem de öyle birşey. Depremdeki travma sonrası stres dediğimiz şey aslında öğrenilmiş bir davranış oluyor. O sarsıntıyı yaşamak köyü bir deneyimdir. Yaşamayan bilmez. Elazığ’da bunu yaşadığımız için. Klinikte bile seans esnasında dışarda belediye aracı geçerken hastanın aniden irkilip deprem oluyor düşüncesi ile paniklediği durumlara şahit oluyoruz. Belli ki bu durumda ciddi bir sıkıntı var. Bu kişilerin mutlaka destek almaları lazım. Bunlar bu durumu kendi başlarına aşamazlar. Ve gerekli desteği almadıkları takdirde uzun yıllar kalıcı stres bozukluğu ile mücadele etmek zorunda kalırlar.”
News
