Konut kiraları bakımından yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak artış oranına ilişkin getirilen % 25’lik sınırlama 1 Temmuz 2024 tarihi itibariyle son buldu Kiralarda %25 zam şartını kaldırması ile kiralık ev fiyatlarında fahiş artışlar yaşandı. Özellikle deprem bölgelerindeki vatandaşlar barınma problemlerine hala çözüm arayışındalar.
SERRA TAYLAN
Ekonomik krizin yansımaları en çok ev fiyatlarında kendini gösteriyor. Ev sahipleri ile kiracı anlaşmazlıklarıyla açılan dava sayılarında çok büyük artışlar yaşanırken, 1 Temmuz’da kaldırılan % 25 oranındaki zam sınırı da kiraların bir anda çok yüksek oranlarda artmasına neden oldu. Her mahalleye göre farklılık gösterse de Elazığ’da 3+1 bir evin ortalama kirası 9 bin ila 25 bin lira arasında değişiyor. Vatandaşın sıkıntısı evi kiralamakla da bitmiyor. çünkü kontratlarda kira artış oranı kimi yerlerde enflasyona endekslenirken, kimi yerlerde de ev sahibinin insafına bırakılıyor. Her iki tarafın da ekonomik gerekçelerle mağdur olması söz konusu iken emlak uzmanları çözümün devletin güdümünde, ekonomik koşullara uygun fiyat artışları ile sağlanacağı görüşündeler.
Emlak Danışmanı Karadağ: ”Enflasyonist ortamda vuku bulan fahiş kira oranları vatandaşları zora sokuyor.”
Konuyla ilgili olarak açıklama yapan emlak danışmanı Savaş Karadağ da kira fiyatlarının belirlenmesinin bir tarafın insafına bırakılmasının sorunu daha da derinleştireceğini belirterek devletin bir an önce bu konuda gereken tedbirleri alması gerektiğinin altını çizdi. Geçtiğimiz iki yıl boyunca kira artış oranının % 25 ile sınırlandırılmasının kiracıyı korurken ev sahibini zora sokan bir uygulama olduğunu ifade eden Karadağ, bu sorunun devlet eli ile çözüme kavuşturulması gerektiğini belirterek:” Kiralara %25 kota koyulması da, bunun kaldırılması da mağduriyettir. Enflasyonun durumuna ve ekonomik duruma baktığımız zaman %25 artış ev sahibi için bir mağduriyet oluşturuyor. Bu uygulamanın kaldırılması da kiracı için yeni mağduriyetlere yol açacaktır. Malumunuz Elazığ ardı ardına üç büyük depremi yaşadı. Konut stokunda ciddi bir sıkıntı meydana geldi. TOKİ; eli, ile yapılan evlere vatandaşlara teslim edildikçe bu sorunun azalmasını ümit ederken bu kez de enflasyonist ortamda vuku bulan fahiş kira oranları vatandaşları zora sokuyor. Devlet bunu dizginlemek adına % 25 lik bir kira artış sınırı getirdi. Ancak bu da ev sahiplerini mağdur etti. bazı ev sahipleri de % 25 artışı tolöre edebilmek için evlerini normalin çok çok üzerinde kiraya verdiler. Yani vatandaş kendi çözümünü üretmek için illegal yollara da başvuruyor. Bunu tasvip etmiyoruz elbette. ” dedi.
”Önümüzdeki dönem yine kiracı ve kiraya veren vatandaşlar arasında bir kaos yaratacaktır.”
Ev kiralarında % 25 kotasının kalkmasının keyfi fiyatlandırmaların önünü açacağını da kaydeden Karadağ sözlerine şöyle devam etti: ”1 Temmuz 2024 tarihi itibariyle Türk Lirası üzerinden belirlenen sözleşmelerde, yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak yıllık kira artışları, tüketici fiyat endeksi (“TÜFE”)’ye göre belirlenecek. Sonuçta olan vatandaşımıza olacak. Bir önceki dönemde %25 ile sınırlandırılan artış oranı ile ev sahipleri haklı olarak yüksek enflasyonu bahane edip, alım gücünün azaldığını ve parasının değer kaybettiğini, evinin de kira getirirsin değer kaybettiğini öne sürüp kirasının bir müddet daha yükselmesini istiyordu. Her ne kadar TÜFE’ye endekslense de insanlarımızın büyük bir kısmının geliri TÜFE’ye göre artmıyor. Gelinen durumda bu 25 ortadan kaldırıldı %25 kira artışı ortadan kaldırılınca şu anda bir keyfiyete bağlandı. Bu keyfiyet esnasında % 150- %200 artışlara kadar bu iş gidebilir. Hatta bir çok ev sahibi kiraya ilk verdiklerinde normalin üzerinde bir rakam belirleyebilir. Bu kez de kiracı vatandaşlarımıza büyük bir haksızlık ve yük olarak gelecektir. Hükümetimizden bizim istediğimiz şey böyle durumlarda, anlaşmazlık durumlarında, kiracı ve ev sahibi vatandaşlarımıza bir karar ile ibraz etmesi. Yani kiranın artışını belli bir rakama belli bir artış oranına bağlaması. Bu yapılırken de ülke bazında vatandaşların gelir artışları, hayat pahalılığı gibi durumların göz önünde bulundurulması. Önümüzdeki dönem de yine kiracı ve kiraya veren vatandaşlar arasında bir kaos yaratacaktır. Bugün Elazığ standartlarında kiralar 15 -20 binden aşağı değil. Ama bir sonraki yıl ortalamasına baktığımızda enflasyonu da göz önüne bulundurduğumuzda 35-40 bin lira gibi rakamlar da işten bile olmayacak. Buna iktidarımızın, hükümetimizin bir an önce önlem alması bu vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin giderilmesi hem kiraya veren vatandaşlarımızın, hem de kirada oturan vatandaşlarımızın haklarının korunması gerekmektedir. Bu noktada buradan uyarıyoruz Önümüzdeki aylarda hatta yılbaşından sonra bu kiracı ve kiraya veren vatandaşlarımız arasındaki sorunlar problemler gün ışığına çıkacak Allah muhafaza böyle bir keyfiyette beklemediğimiz hadiselerle de karşılaşabiliriz. ”
Emlak Uzmanı Çiğdem Sudan: ”Kiracılar için ev sorununu daha da derinleştirebilir”
Emlak uzmanı Çiğdem Sudan da kiralardaki %25 lik sınırlandırmanın kalkmasının kiracı için bazı olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtti. Yapılacak TÜFE uygulamasına göre zam oranlarının suistimale açık bir konu olduğunu söyleyen Sudan, sorunun çözümündeki en önemli adımların denetlemelerin yapılması olduğunu kaydetti. Kira artışlarında TÜFE oranlarının da üzerinde rakamlara erişildiğini ifade eden Sudan sözlerini şöyle sürdürdü: ”Temmuz 1 itibarıyla %65.7’ye çıkartıldı zaten. %25 iken de uyan insanların sayısı çok fazla değildi. Herkes tamamen uymadı. Ara zam yapan mal sahipleri oldu. Veyahut da çifte zam yapan mal sahipleri oldu. Kira artışlarında kendi aralarında anlaştıkları gibi yapanlar oldu. 1 Temmuz itibariyle %65 olarak yürürlüğe girdi. Mesela 15 bin lira kira veren bir vatandaşın bir yıl sonraki kira artışı neredeyse 9 bin 700 lira civarında olacak. Bu da kiracılar için ev sorununu daha da derinleştirebilir. Bu şekilde devam eder mi? Hem kiracılar mağdur olur, hem de ev sahipleri…”
Av. Erdem Çınar: ”Her ne kadar, %25 ‘lik kira zammı uygulaması kalkmış olsa da, etkileri yıllarca devam edecektir.”
Konuyla ilgili olarak konuştuğumuz Avukat Erdem Çınar, % 25 oranındaki kira zammı uygulamasının kalkmasının ev sahibi-kiracı uyuşmazlıkları davalarında düşüşe neden olacağını kaydetti. Ancak yıllık TÜFE oranlarına sadık kalmayan ev sahipleri de olduğunu ifade eden Çınar bu sorunun hukuki boyutlarının ilerde artabileceğini kaydederek şunları söyledi: ”% 25 lik kira artış oranı özellikle ev sahiplerini mağdur eden bir durumdu. Çünkü enflasyon oranları ile kıyaslandığında oldukça düşük kalıyordu. Ancak, bugün hala enflasyon oranından da fazla zam yapan ev sahipleri var. Kiracı evinden çıkarılmamak kaygısı ile normal kirasının 2 misli kirayı bile kabullenmek zorunda kalıyor. Bunun önüne geçilmesi gerekiyor. Her iki tarafın da mağdur olmaması için bir denetleme mekanizmasının kurulması gerekiyor. Her ne kadar, %25 ‘lik kira zammı uygulaması kalkmış olsa da, etkileri yıllarca devam edecektir. Zira; TÜFE oranlarına göre artış, mevcut kira bedeli üzerinden yapılacaktır. Mevcut kira bedeli de %25 ‘lik zam uygulaması nedeniyle oldukça düşük olduğundan, TÜFE oranlarına göre yapılacak artış da emsallerine göre düşük kalacaktır. Bu durumda da, ev sahiplerinin büyük çoğunluğu tarafından 5 yılını dolduran kiracılar aleyhine kira bedelinin tespiti davaları açılacaktır. Bu durumda da yargının iş yükü artacaktır. Netice olarak; %25 ‘lik kira zammı uygulaması kiracılarla ev sahipleri arasında hukuk ve hatta ceza davaları açılmasına yol açmıştır. Enflasyonun düşürülmesi amacıyla yapılan %25 ‘lik kira zammı uygulaması enflasyonun piyasa şartlarına uygun olmadığından enflasyona herhangi bir etkisi olmamıştır. Ayrıca da, yargının iş yükünün artmasına yol açmıştır.”
News
