Asgari ücretliler ocak ayı itibarı ile ilk zamlı maaşlarını aldılar. Asgari ücrete Aralık ayı içerisinde %54 oranında bir zam yapılarak 8 bin 505 lira olarak açıklanmıştı. Asgari ücrete yapılan zamların ardından piyasada bir çok ürüne de ardı ardına zam gelmeye devam ediyor. Özellikle işveren olarak küçük esnaf asgari ücretin piyasaya yansımasından olumsuz olarak etkilenen grupların başında geliyorlar.
Elazığ’da esnaf oda başkanları da yaptıkları açıklama ile asgari ücretin işverene ciddi bir külfet getirdiğini ifade ederek, ticaretin işleyebilmesi için asgari ücrete karşılık esnafın da desteklenmesi gerektiğini söylediler.
Elazığ Lokantacılar ve Tatlıcılar Oda başkanı Zülfü Tarhan asgari ücretle birlikte bir çok hammadde ürününe de zam geldiğini ve artan maaş giderlerinin yanı sıra girdi maliyetlerinin de artışı ile esnafın çıkmazda olduğunu ifade etti.
ELAZIĞ LOKANTACILAR VE TATLICILAR ODA BAŞKANI TARHAN: KULLANDIĞIMIZ TÜM ÜRÜNLERE FAHİŞ ZAMLAR GELDİ, AMA BİZ BUNLARI SATTIĞIMIZ ÜRÜNLERE YANSITAMIYORUZ
”Yaklaşık 2-3 yıldan beri ciddi anlamda daha önce de esnaf kesimi belli dönemlerde ciddi sıkıntılarla karşıya kalıyordu. Ama bu son 2-3 yılda küçük ölçekli esnaf özellikle çok ciddi anlamda sıkıntılarla karşı karşıya. Bunu ilimiz için düşündüğümüz zaman 2020 yılının başındaki deprem sürecinden sonraki pandemi süreci ve bugünkü ekonomik kriz sürecine kadar ciddi anlamda esnafımız büyük sıkıntılar yaşamıştır. Bu süreci esnafımız hep sancılı, borçlarla bir şekilde bir adım ileriye götürmeye çalışmıştır. Zaten ekonomik anlamda dünyada bir ekonomik sıkıntı var. Biz bunun sancılarını maalesef ülkemizde ve şehrimizde çok fazla yaşıyoruz. Son zamanlarda biliyorsunuz ki bütün bu günlük yaşamımızda kullandığımız ürünlerin hepsine çok fahiş fiyatlarda zam geldi. Ki esnafımızın da aynı şekilde. Örneğin, biz lokantacı esnafının işletmelerinde kullandığı peçeteden, havlusuna kadar, yemek yaptığı kabından tutun yapılan yemeğin sebzesine kadar, baharatına kadar birçok ham maddeye fahiş fiyatlarda zamlar geldi. Tabii bizler bu zamları sattığımız ürünlere tam anlamıyla yansıtamıyoruz. Yansıtmaya çalıştığımız meblalarda bu sefer de alım gücünde sıkıntı yarattığından dolayı, vatandaşın alım gücü düştüğünden dolayı, müşteri kaybına sebebiyet veriyor.
BİR ESNAFIN AYLIK KİRASI 10 BİN LİRA İKEN ELEKTRİK FATURASI 20 BİN LİRA OLMUŞ
Bunun yanı sıra geçtiğimiz aylarda ticari işletmelerde elektriğe %50’nin üzerinde bir zam geldi. Eskiden bir esnafın en büyük gider kalemi kirasıydı. Bir esnaf iş yerinde ilk başta kirayı düşünürdü. Kirayı çıkartabiliyorsa, diğer giderlerini bir şekilde gideriyordu. Ama şu anda elektrik faturaları, kiralarımızın çok çok üzerinde gelmeye başladı. En büyük gider kalemimiz olmaya başladı. Düşünün ki bir işletmenin kirasına bakıyorsunuz, 10 bin TL iken aylık normal bir işletmenin elektrik faturası gelmiş 20 bin lira. Yani bu da esnafın sırtına ne kadar büyük bir yük bindiğinin açık göstergesidir. Bunun yanı sıra Bağ-Kur, SGK primlerinin yüksek olması da esnafı çok zorlayan unsurlardan biri.
ASGARİ ÜCRETE YAPILAN ZAM BİR ÇOK ÜRÜNE ZAMMI DA BERABERİNDE GETİRDİ
Biliyorsunuz ki asgari ücrete zam yapıldı. Evet yapılan zamlar çalışanlar açısından baktığımız zaman sevindirici. Ama fotoğrafın diğer tarafından baktığımız zaman, bu asgari ücrete yapılan zamlar vatandaş nezdinde de sıkıntı olacak. Çünkü işçi çalıştıran fabrikalar, işletmeler bu bu açığı kapatmak için ürünlerine zam yapacaklar. Ve yine değişen bir şey olmayacak.
Tabii bu yapılan asgari ücretteki zamlar bizim sektörümüz için de yine sıkıntı oluşturmaya başladı. Çünkü artık ustalar, çalışanlar, komisi ve diğer elemanlar, asgari ücretin belki de üzerinde bir rakam isteyecekler çalışmak için. Şimdi bu ekonomik sıkıntıda girdilerin çok yükseldiği, müşteri sirkülasyonumuzun düştüğü ve vatandaşın alım gücünün düştüğü bir süreçte; bir de asgari ücrete zam geldiği için çalışan personel maaşlarının da zamlanması, yine esnafımıza ciddi bir külfet oluşturmakta.
LOKANTACI VE TATLICILAR %1 KDV İLE ALDIKLARI ÜRÜNLERİ % 8 KDV İLE SATIYORLAR.ARADAKİ % 7 LİK VERGİYİ CEPLERİNDEN ÖDÜYORLAR
Bunun yanı sıra bir diğer sıkıntımız bizim sektörümüz için konuşuyorum. Biliyorsunuz temel gıda fiyatlarında % 1 KDV indirimine gidildi. Fiyatlara KDV indiriminden dolayı yansısın diye. Ama maalesef bu fiyatlar raflara yansımadığı gibi, yine bizim özellikle yeme içme sektörüne bir kambur olarak sırtımızda kaldı. Çünkü aldığımız temel gıda. Bizim işimiz yemek olduğu için, temel gıda ürünleri kullanıyoruz. Aldığımız temel gıda ürünlerinin %1 KDV ile iş yerimize girişi var. Bizim çıkışımız ise %8. Dolayısıyla aradaki %7’lik fark vergi olarak bizim esnafımızın cebinden çıkmaktadır. Bu noktada da devletimizin ya KDV oranlarını eşitlemesi bizleri de %1’e çekmesi, veya temel gıdada yine %8’e çıkarması arzumuz ve isteğimizdir.
Belirttiğimiz bu tür sıkıntıların giderilmesi, doğalgaz fiyatlarının, enerji fiyatlarını düşürülmesi noktasında veya bu noktada esnafa tanınacak bir fırsat olarak veya bir şekilde devletin el atacağı bir destek noktasında, bizler yetkililerden bir çalışma bekliyoruz.
HAKAN ALBAYRAK: ASGARİ CRETE GELEN ZAMDA SORUN YOK, AMA ESNAF TİCARETİNİ DÖNDÜREMİYOR
Elazığ Esnaf ve Sanatkarlar Karma Odası başkanı Hakan Albayrak da asgari ücrete yapılan zamma insani açıdan sevinmekle birlikte bunun bütün yükünün esnafta olmasından dolayı özellikle küçük esnafın bu yükün altında ezileceğini söyledi. Albayrak, ” esnaf kredi istemiyor, sadece piyasaların canlanmasını istiyor” diyerek, yetkililerin bu konuda çözüm getirmesini istedi. Albayrak şunları söyledi:
”Küçük esnaf zaten satış yapamıyordu, işleri durgundu. Bugün işleri durgun olan bir adam 8 bin 500 lira asgari ücret, 3 bin TL sigorta. Onun yemesi, içmesi, tazminatı. Yani 15 bin liraya bir adam bize mal oluyor. Bizim iş yapabilmemiz lazım ki bunu ödeyelim. Biz iş yapamadığımız zaman ne olacak? Biz bunu ödeyemeyeceğiz. Bunu da işten çıkaracağız. Biz de bunun olmamasını istiyoruz. Mesela bir asgari ücrete zam gelmesinde bir sorun yok. Niye? Çünkü hayat şartları çok yüksek. Bu gün 8 bin 500 TL’ye geçinmek çok zor. ”
ESNAF KREDİ İSTEMİYOR, PİYASALARIN CANLANMASINI İSTİYOR
”Ama tabi burada ticaretin dönmesi lazım, esnafların iş yapabilmesi lazım. Biz hükümetimizden esnaflarımız nasıl iş yapabilir, esnaflarımızın işleri nasıl açılabilir? Bu konuda çalışmalar yapmasını istiyoruz. Tabi biz bunu her zaman söylüyoruz. Esnaf kredi istemiyor, esnaf başka bir şey istemiyor. Esnaf sadece piyasaların canlanmasını istiyor. Piyasalar canlanırsa ne olur? Esnaf kazanır. Esnaf da kazanırsa işçisini çıkarmaz, gereğini yapar. Biz de buna inanıyoruz. İnşallah ocaktan ve şubattan sonra bir şeyler olacaktır.”
7-8 BİN LİRA OLAN BİR PERSONELİN MALİYETİ 15- 20 BİN LİRAYA ÇIKTI
Küçük işletmelerin yanı sıra büyük ticari işletmelerin de asgari ücretin artışından dolayı ürettikleri ürünlere zam yapmak zorunda kaldıklarını söyleyen Albayrak, bir işverenin 7-8 bin lira olan personel maliyetinin 15- 20 bin liralara çıktığını dile getirdi. Albayrak:
”Bu gün adam fabrikada bin tane eleman çalıştırıyor. Diyelim ki yağ üretiyor. Bu adama örnek verelim; bir elemanın maliyeti 6 bin- 7 bin- 8 bin liraydı. Bugün 15 bin-20 bin TL oldu. Bu adamın masrafını çıkartabilmek için ürettiği ürünün üzerine koyacak. Buraya geldiği zaman buradaki esnaf da ona göre satacak ki, o da çalıştırdığı adamın maaşını verebilirsin. Dükkanın kirasını ödeyebilsin. Bugün dükkan kiralarına %50 – %100 zam gelmiş. Her şeye %50- %100 zam gelmiş. E bu nasıl dönecek? Yani bugün örnek veriyorum. Bir fabrikada bir yağı 50 TL’ye mal ediyorduysa, şu anda 50 TL’ye mal edemez. Bugün en aşağı 65 TL’ye mal edecek. Ne olacak? Fiyatlara yansıyacak. Biz de o yüzden dedik ki, piyasaların canlı olmasını istiyoruz. Piyasalar canlanırsa inşallah bu sıkıntılar giderilir.” dedi.
ELAZIĞ BAKKALLAR VE TEKEL BAYİLERİ ODA BAŞKANI CEBRAİL TOP : ”2023’Ü UMUTLU GÖRMÜYORUZ”
Elazığ Bakkallar ve Tekel Bayileri oda Başkanı Cebrail Top da asgari ücrete yapılan zam sonrası bütün ürünlere zam geleceğini söyledi. Top, özellikle gıda vev tekel ürünlerinde kısıtlamalara gidildiğini söyledi. Top açıklamasına şöyle devam etti:
”Asgari ücretten ücrete gelen zam sonrası bütün ürünlere zamlar kapıda bekleniyor. Özellikle bizim gıda sektöründe olsun, tekel ürünlerinde olsun, şu anda kısıtlamalara gitmişler. Şu an raflarımızda ve esnaflarımızda ürün yok. Tedarik zincirleri de ürün vermediği gibi zamların geleceği belli.
Bir de asgari ücreti devletin cebinden çıkan bir şey yok. Şu anda odalarımız da kendilerini döndüremediği gibi, biz işletmelerimizde eleman çıkartmak durumunda kalıyoruz. Dediğimiz gibi Bağ-Kur primleri, SGK primleri. Zaten zor bir dönemden geçiyoruz. Depremdi, pandemiydi. Şimdi de ekonomik kriz. 2023’ü umutlu görmüyoruz. Bu konuda inşallah tabii ki özellikle bu EYT’nin bizi de kapsama almasını çok arzu ediyoruz. Bizler oda başkanları olarak Türkiye genelinde örgütlenip, bizi de bu yasanın içerisine koymasını talep ediyoruz.”
