Elazığ’da maden rezervlerinin çıkarılması ve işletilmesi ile ilgili 21 Nisan’da gerçekleştirilen ihaleyi Cengiz Holding Yönetim Kurulu Üyesi Şeref Cengiz’in ortağı olduğu Port Madencilik Ticaret A.Ş. kazanmıştı. Ankara 13. İdare Mahkemesi, ‘ihale kararı, şartnamesi ve ihale ilanın yürütmesinin durdurulması’ talebiyle açılan dava sonucunda ihalenin iptal edilmesi kararını almıştı. Daha sonra İdare Mahkemesinin iptal kararı Danıştay’a taşındı ve yapılan itirazlar sonucunda ihalenin iptal kararı bozuldu. Danıştay’ın kararı sonrasında DEVA Partisi Elazığ İl Başkanı Av. Mehmet kangal bir açıklama yaparak bu karara tepki gösterdi. Açıklamasında ihalenin ilk yapıldığı tarihten sonra kamuoyunda ‘adrese teslim ihale’ düşüncesi oluşturduğunu iptal kararı sonrasında, maden ihalesi ile ilgili yerel mahkemelerin yaptığı tüm tespitlere rağmen Danıştay’ ın bu kararı tekrar bozmasının, hukuk garabeti olduğunu ifade etti. Kangal açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
”İlimizin Maden ilçesinde Maden Teknik Araştırma Müdürlüğü tarafından yeni bakır rezervleri bulunmuş ve bu rezervlerin Türkiye’nin ve Elazığ tarihinin en büyük rezervi olduğu belirtilmişti. Elazığlı iş insanları, Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası’nın girişimiyle yeni rezervler için yapılacak ihaleye katılmak üzere ‘Elazığ Girişim Grubu’ kurmuştu. 21/04/2022 tarihinde yapılan ihaleye, daha önce 10-12 firmanın katılacağı belirtilmişken sadece iki firma katılmış. İhalenin kazananı, Cengiz Holding’e ait Port Madencilik A.Ş. olmuştu. İhalenin gerçekleşmesine müteakip tarafımızca basın açıklaması yapılmış anılan açıklamada ‘maden rezervinin henüz %30’unun tespit edilebildiğini, tespit edilebilen maden rezervine göre ihalenin düşük bir bedelle yükleniciye ihale olunduğu, bu durumunda tüm kesimlerde ‘adrese teslim ihale düşüncesi’ şeklinde bir düşünceye neden olduğu belirtilmiştir.”
MADEN SAHASININ CİNSİ, REZERVİ, BULUNDUĞU BÖLGE, İSTİHAM OLANAĞI VE YAPILACAK YATIRIM İHALE ŞARTNAMESİNDE YOKTU
”Gelişen süreçte ihalenin iptali için dava açılmış ve ihalenin iptali için açılan davada yerel mahkeme tarafından da tarafımızca belirtilen hususiyetlere vurgu yapılarak ihale iptal edilmiştir. Mahkemenin kararında, “Maden Kanunu’nun 30. maddesi ile Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin 7. ve 10. maddeleri uyarınca ara/uç ürün üretme şartlı ihale yapılabilmesi için, maden sahasının cinsinin, rezervinin, bulunduğu bölgenin, tenörünün, sağlayacağı istihdamın, yatırımın ve ülke ihtiyaçlarının dikkate alınması ve tüm bu hususların ihale şartnamesinde açıkça belirtmesi gerektiği, ihale şartnamesinde maden sahasında bulunan maden veya madenlerin cinsine yönelik bir belirleme yapılmadığı, arama çalışmaları sonrasında elde edilen ve sahanın rezervinin tespitine yönelik bilgi ve verilerin yer almadığı, sahada bulunan madenin içerisinde bulunan değerli kısmı ifade eden tenörünün açıklanmadığı, ayrıca maden sahasının ülke ekonomisine yapacağı katkılar ile ne kadar istihdam sağlanacağı hususunda bilgi verilmediği anlaşıldığından, açıklık ve saydamlık ilkelerine aykırı olan belirtilen hususlar yönünden ihale şartnamesinin Maden Kanunu’nun 30. maddesi ile Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin 7. ve 10. maddelerine aykırı olduğu, bu haliyle anılan şartname uyarınca gerçekleştirilecek ihaleye ilişkin ihaleye çıkma kararında ve ihale ilanında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır” şeklinde belirtilmek suretiyle maden sahasının cinsinin rezervinin, bulunduğu bölgenin, sağlayacağı istihdamın, yapılacak yatırımın, ihale şartnamesinde belirtilmesi gerektiği hususu anılan ihale şartnamesinde bu hususların belirtilmediği saptanmıştır.”
SÜREÇ İHALENİN ADRESE TESLİM BİR İHALE OLDUĞUNU GÖSTERMİŞTİR
Maden rezervi ihalesinin ilk yapıldığı günden bu güne dek gelinen süreçte ihalenin yerel mahkemece Maden Kanunu’na uygun olarak tespit ettiği eksiklikler neticesinde iptal kararı verildiğini hatırlatan Kangal, Danıştay kararının kabul edilebilir yanının olmadığını söyledi. Kangal:” Süreç ne yazık ki bizleri haklı çıkarmış toplumun tüm kesimleri tarafından dile getirilen ihalenin adrese teslim bir ihale olduğu gerçeğini gözler önüne sermiştir. Hal böyle iken tüm bu durumlar Maden Kanunu’na uygun olarak yerel mahkemece tespit edilmiş iken Danıştay tarafından söz konusu yerel mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu belirtilmek suretiyle bozulmasına karar verilmiştir. Danıştay kararında “Ara ve uç ürün üretme şartını içeren ihalelerde taban ihale bedelinin rezervin özelliklerine bağlı olarak aktarılan mevzuatta belirlenen formüllere uygun olarak hesaplanması gerektiği, ihaleye konu maden sahasının koordinatlarının, kesitlerinin, arazi yapısının, muhtemel rezervin ve tenörün teknik değerlendirme raporları ve analizlerle ortaya konulduğu, MTA’nın 18/04/2022 tarihli cevabi yazısı ekinde, bölgenin altın (au), cu (bakır), çinko (zn), demir (fe), kobalt (co) ve kadmiyum (cd) bakımından zengin olduğu bilgisine ve fizibilite çalışmaları ile tam teknoloji testleri sonuçlarına yer verildiği, 3213 sayılı Kanun’un ve Maden Sahaları İhale Yönetmeliği’nin aktarılan hükümleri uyarınca maden sahasının ve rezervin niteliklerini dikkate almak kaydıyla taban ihale bedelinin belirlenmesinde davalı idarenin takdir yetkisine sahip olduğu, idarenin takdir yetkisinin kamu yararı dışındaki gerekçelerle kullandığına yönelik bilgi ve belgenin dosyada bulunmadığı, nitekim davacının iddiasının taban ihale bedelinin yüksek belirlendiği yönünde olduğu, kamuya gelir getiren ihalelerde ihale bedelinin yüksek belirlenmesinin kamu yararına uygun olduğu, taban ihale bedelinin yüksek belirlenmesinin kamu zararına neden olmayacağı göz önüne alındığında, dava konusu ihale ilanı, ihale şartnamesi ve ihale kararında hukuka aykırılık, anılan işlemlerin kısmen iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.” şeklinde belirtilmiştir.
DANIŞTAY KARARI MADEN İHALESİNİ TESCİLLEMİŞ VE İHALEYİ CENGİZ HOLDİNG’E AİT PORT MADENCİLİK ALMIŞTIR
Danıştay tarafından verilen kararın kabul edilebilir bir yanı bulunmamakla beraber, yerel mahkeme tarafından yapılan tüm tespitlere rağmen böyle bir karar verilmesinin hukuk garabeti olduğunu da belirtmek gerekir. İhale şartnamesinde maden rezervine ilişkin bilgiler, maden rezervinin cinsi, maden rezervinin sağlayacağı gelir, maden tenörü, açıklanmamış olmasına rağmen ihalenin hukuka aykırılığının tespit edilmiş olması karşısında bu tür bir karar verilmesi hukuka aykırı olmakla beraber, ilimiz açısından da büyük kayıplar doğurabilecek bir ihalenin tescillenmesine neden olacaktır. Danıştay kararı kesin olmak üzere verilen bir karar olup Maden ihalesinin tescillenmesine ve bu itibarla gerçekleştirilip Cengiz Holding’e ait Port Madencilik A.Ş tarafından maden rezervinin işletilmesine neden olacaktır.
KAZANAN CENGİZ HOLDİNG, KAYBEDEN İSE ELAZIĞ OLMUŞTUR
İlimizin istihdamı, gelişimi, alacağı yatırım için büyük önem arz eden cumhuriyet tarihinin en büyük rezervlerinden biri olarak nitelendirilen maden ihalesi neticesinde ilimizin kazanımlar elde etmesi, şeffaf adil ve rekabeti sağlayacak toplumun tüm kesimlerinin yararına olacak nitelikte bir ihale ile gerçekleştirilmesi gerekirken aksi yöndeki söz konusu danıştay kararı ile düşük bir bedelle maden rezervi belirlenmeden, ihalenin tescil edilmesi ilimizin geleceğine vurulmuş bir darbe halini almıştır.
İhalenin kazananı Cengiz Holding kaybedeni ise Elazığ’dır.
