İMKON (İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu) Yönetim Kurulu Üyesi ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Av. Osman Avcıl, inşaat sektörünün son üç yılın en zorlu dönemini yaşadığını söyledi. Türkiye’de maliyetlerin en yüksek seviyelerde olduğu dönemde alım gücünün de dibe vurduğunu ifade eden Avcıl, en fazla 6 ay sonra ev fiyatlarının iki katına çıkacağını belirterek: ”Türkiye’de en yüksek seviyeye gelmiş durumda. Ama öte yandan da alım gücü de bir o kadar düştü. Halkımız dolar, Euro, altın hareketlenmesine bakarak maliyetlerin düşeceği algısına girdi. Ancak bu çok yanlış bir algı. Çünkü doların altının çıkmasını beklemeden bir an önce yastık altı birikimlerini ev ihtiyacı varsa almalılar.” dedi.
İMKON Yönetim Kurulu Üyesi ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Av. Osman Avcıl, devlet tarafından açıklanan ‘İlkevim, yerinde dönüşüm gibi destekler konusundaki belirsizliğin bir an önce sona ermesi gerektiğini belirterek:
” Kentsel dönüşüm desteklerinden bahsediliyor. Doğrusu konuyla ilgili net bir bilgiye sahip değiliz. Bankalar ile de görüşüyoruz. Bankalara soruyoruz. Bu konuyla ilgili size gelen eğitim destek, kredilendirme bilgisi var mı diye. Hiç bir banka bilmiyor. Yıllardır, özellikle son 1-1,5 yıldır İlkevim Projesinden bahsettiler, kentsel dönüşüme olan desteklerden bahsettiler. Ama ben alanı görmedim, duymadım. Bankaların da bu konuda çalışmasını duymadım. Bu bir muamma mı, bir gerçek mi artık görmek istiyoruz.” dedi.
AVCIL UYARDI: ”EN FAZLA 6 AY İÇERİSİNDE EV FİYATLARI 2 KATINA ÇIKACAK”
İnşaat sektörü zor bir dönemden geçiyor. Son 3 yılın en zorlu sürecini yaşıyoruz. Bizler İnşaat Müteahhitler Konfederasyonu olarak bu konuyla ilgili hem taahhüt müteahhitleri, hem yapsatçı diye tabir ettiğimiz kişilerin problemlerini, sıkıntıları dile getirmeye çalışıyoruz.
Şu anda inşaat sektöründeki maliyetler Türkiye’de en yüksek seviyeye gelmiş durumda. Ama öte yandan da alım gücü de bir o kadar düştü. Halkımız dolar, Euro, altın hareketlenmesine bakarak maliyetlerin düşeceği algısına girdi. Ancak bu çok yanlış bir algı. Çünkü doların altının çıkmasını beklemeden bir an önce yastık altı birikimlerini ev ihtiyacı varsa, almalılar. Çünkü en fazla 6 ay içerisinde iki katına çıkma ihtimalini ön görüyoruz. Çünkü şu anda konuşulan rakamlar geçmişten kalan, maiyetlerin düşük olduğu zamandan kalan, müteahhitlerin ya da satan kişilerin ihtiyacının olduğu rakamlar. Şimdi müteahhitler ticari hayatını devam ettirebilmek için maliyetleri olması gereken seviyeye çıkartamıyor, yansıtamıyor. Böyle olunca şu anda fiyatlar, düşük durumda.
SÜREÇ BÖYLE İLERLERSE, BEDAVA ARSA VERİLSE BİLE MÜTEAHHİT BULMAK ZORLAŞACAK
4+1 şeklindeki bir dairenin maliyet analizi yapıldığında 4.5 milyon TL’ye dayandığını da belirten Avcıl, müteahhitlerin önlerini göremedikleri için inaat yapmaktan kaçınır hale geldiklerini söyledi. Sektördeki eski ve köklü firmaların dışında diğer yatırımcı firmaların çekileceğini ifade eden Avcıl, ilerleyen süreçte ev yapacak müteahhitin bile bulunmakta zorlanılacağını söyledi. Avcıl:
”Şimdi 4+1 bir dairenin maliyeti 2,5-3 milyon bandında. Geçen bunun maliyet analizini yaptırdığımızda 4,5 milyon TL çıkıyor. Bunu halkımız kendileri de yapabilir. Şu anda Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın maliyet endekslerine bakıldığı zaman bir dairenin metrekare birim fiyatının 15 bin lira ile 27 bin lira arasında olduğunu görecekler. Onu dairenin metrekaresi ile çarptığımızda arsa payı da eklendiğinde 4,5 milyon bandına geldiğini göreceklerdir. Ki; güçlüğüne, bölgesine, dairenin durumuna konumuna göre bunlar da artış gösterebilir. O yüzden kesinlikle ev almak da ev yapmak da hayal olacak demiştik bu kriz başladığında. Dikkat ederseniz Elazığ’da da kentsel dönüşüm ve depremlerden sonra, orta-ağır hasarlı binalar yıkıldıktan sonra arsalar yapılamaz oldu. Her tarafta boş arsalar görür olduk. Müteahhitler önünü göremediği için % 20 daire karşılığı , hatta arsalar bedava bile verilse müteahhitin yapmaktan imtina edeceği yerler var. Ve müteahhit bulmak da zorlaşacak. Köklü, piyasada yer edinmiş, bu işi babadan yapabilen firmalar, asıl işi müteahhitlik olan firmalar ayakta kalabilecekler. İkinci iş olarak bu sektörü gören, müteahhitlerin durumunu gören iş adamları da bu sektörden çekilecektir. Bundan sonra müteahhit bulmak da zorlaşacak, müteahhitlerin iş yapması da zorlaşacaktır. Çünkü Elazığ gibi yerler doğu bölgesi. Doğuya gidildikçe vatandaşların alım gücü düşüyor. Yurt dışı yatırımları ve Türkiye’nin diğer yerlerindeki vatandaşların yatırımları için cazibesi bizim gibi illerde olmadığı için iş adamları, müteahhitler yaptıkları yatırımların hakkı olan maliyetler ve karlarla da satamadıkları için, bu bölgedeki müteahhitler de yatırımlarını batıya hatta yurtdışına götürmek zorunda kalacaklardır.”
MALİYETLERİN EN FAZLA İKİ KAT ARTACAĞINI DÜŞÜNÜYORDUK. ANCAK 4 KAT ARTIŞI ÖNGÖREMEDIK.
Ev almak için son eşikte olunduğunun altını çizen Osman Avcıl, sektör temsilcisi olarak maliyet artışını öngördüklerini ancak artışın 4 kat olacağını kimsenin hayal bile edemediğini belirterek sözlerine şöyle devam etti:
”Ev almak da bir o kadar hayal olacaktır. Bu son eşik .Dikkat ederseniz geçmiş analizlere, fiyatlara bakabilirsiniz. Lüks sayılabilecek daireler geçen yıllarda 450-500 bin bandında idi. Şu anda o daireler 2,5 milyon bandında. Bu hayal gibi. İnsanlar rüyasında görse inanamazdı. 450-500 bin bandından 2-2,5 milyon bandına daireler nasıl çıkabilir? İnanamazlardı. Biz bunu öngörebildik. Ama biz de sonuçta bu civarlara daire sattık. Ancak maliyetlerin 4 kat artacağını biz de ön göremedik. Maliyetlerin en fazla iki kat artacağını düşünüyorduk. Ancak 4 kat artışı öngöremedik. Şu anda halkımızı uyarıyorum. Altın döviz çıksın, paramız değerlensin, biz öyle daire alalım algılarına kapılmadan bir an evvel ihtiyaçları varsa uygun gördükleri daireleri alsınlar. Bu son eşik. Şu anda en iyi yatırım bu. Faiz zaten dinimize aykırı bir yatırım.”
YERİNDE DÖNÜŞÜM, İLK EVİM GİBİ PROJELER BİR MUAMMA MI? YOKSA GERÇEK Mİ? BİLMEK İSTİYORUZ
Özellikle deprem sonrasında hız kazanan kentsel dönüşüm süreci ve yapılan destek açıklamaları konusuna da değinen Osman Avcıl, konu ile ilgili olarak belirsizliklerin devam ettiğini söyleyerek:
”Yerinde dönüşüm ve ilk evim destekleri, 1.20 vade oranından bahsediliyor. Kentsel dönüşüm desteklerinden bahsediliyor. Doğrusu konuyla ilgili net bir bilgiye sahip değiliz. Bankalar ile de görüşüyoruz. Bankalara soruyoruz. Bu konuyla ilgili size gelen eğitim destek, kredilendirme bilgisi var mı diye. Hiç bir banka bilmiyor. Yıllardır, özellikle son 1-1,5 yıldır İlkevim Projesinden bahsettiler, kentsel dönüşüme olan desteklerden bahsettiler. Ama ben alanı görmedim, duymadım. Bankaların da bu konuda çalışmasını duymadım. Bu bir muamma mı, bir gerçek mi artık görmek istiyoruz. İnsanların psikolojisini yönlendirerek uzatmak mı istiyorlar? Gerçekten böyle bir destek verecekler mi?”Müteahhit tarafı da, vatandaş tarafı da bunu bir an evvel bilmek istiyor.
EKONOMİNİN LOKOMOTİFİ OLAN MÜTEAHHİTLİK SEKTÖRÜ DURURSA, YAŞANAN KRİZ DAHA DA DERİNLEŞECEKTİR
Zaten ekonominin lokomotifi olan müteahhitlik sektörü durursa, 300’e yakın sektörün dinamosu olan bu müteahhitlik sektörü, konut satışı durursa emin olun bu kriz öyle dalga dalga büyüyecektir. Daha derinlere inecektir. Bir an evvel ilk evim projesi mi olur, başka bir şey mi vatandaşlara destek verilmelidir. Tabi en doğrusu ilk önce enflasyonu düşürmek. Enflasyonu arttırarak, buna göre de asgari ücreti arttırdığınız zaman bu mazota yansıyor, betona yansıyor, demire yansıyor. İnşaatın ana tüm girdi maliyetlerine yansıyor. Enflasyon dursun, maliyetler de bu anlamda düşsün. Ve otomatikman düşecektir de.
DEPREM SONRASI KALİFİYE ELEMAN EKSİKLİĞİ SEKTÖRÜN EN BÜYÜK SORUNLARINDAN BİRİ HALİNE GELDİ
Bununla beraber malumunuz 6 Şubat’ta yaşanan acı bir depremle kalifiye elemanların büyük çoğunluğu da acil olarak ki doğaldır da, deprem bölgelerinde inşaatların yapımı için gitti. Bu bölgelerde artık son zamanlarda kalifiye eleman da bulamaz olduk. Ustaların günlük yevmiyeleri bile bin 500 liraya çıktı. Halkımız bunları görüp hesap etmesi lazım. Ustanın yevmiyesinin bin 500 liraya çıktığı, mazotun asgari ücretin maliyetlerin böyle olduğu bir dönemde daire fiyatlarının bu rakamlarda olması piyasa koşullarına göre düşük bile kalıyor. Müteahhitin maliyetini kendi vatandaşımız çok rahat bir şekilde hesap edebilir artık. O yüzden de söylüyorum, vatandaşımız dairesini almalı. Altından dövizden, faizden, kur korumalılardan medet ummamalı. Acilen vatandaşların daire alması kolaylaştırılmalı. Bu projeler, müteahhitlerin elindeki stokların bitmesi için , daire satışının kolaylaşması için, müteahhitlik sektörünün tekrar canlanması için destekler verilmeli. Yoksa bu kriz dalga dalga daha da büyüyecek.
